Özel Yurt Nedir? Özel Yurtlar Nasıl Açılıp İşletiliyor?
Yurtlar; devlet yurtları ve özel yurt olmak üzere iki gruba ayrılır. Her ne kadar vakıf ve derneklere ait yurtlar ve belediye yurtları, kar amacı gütmeyen kurumlar olsalar da Kredi ve Yurtlar Kurumu, yani devlet tarafından doğrudan sunulmazlar. Bu durumda bu tür yurtlara da devlet yurdu demek doğru olmayabilir. Özel yurt, devletin bizzat hizmet vermediği ancak verilen hizmeti tam anlamıyla denetlediği yurt türüdür. Öğrenci yurdu hizmeti, devlet denetiminde özel kız yurdu olarak sunulabilir.
Tabii özel yurtlar; vakıf, dernek ve belediye yurtlarından daha farklı standartlara sahiptir. Kar amacı gütmeyen kuruluşların verdiği öğrenci yurdu hizmeti, daha ekonomik ve geniş kitlelere sunulmak için planlanan hizmetlerdir. Özel öğrenci yurtlarında ise daha çok standartlar öne çıkar. Örneğin; İBB yurtları, 6-8 kişilik yurt odaları sunarken, özel yurtların genelinde 4 kişiden daha kalabalık öğrenci yurdu odası söz konusu değildir. Örneğin; Nuvola Kız Yurdu’nda en çok 4 kişilik oda bulunur.
Vakıf Yurtları Özel midir?
Teknik olarak, vakıflara ait yurtlar; vakıfların iktisadi işletmesidir. Yani evet, özeldir. Vakıflar; kamu hizmeti veren, bunu vermek için iktisadi işletmeler açan ve işleten kurumlardır. Tıpkı üniversite açabildikleri gibi, yurt da açarak işletebilirler. Zaten üniversite yurtları da benzer şekilde işlerler.
Vakıf yurtları da diğer tüm özel yurtlarda olduğu gibi, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından denetlenir. Derneklerin işlettiği yurtlar da aynı prosedüre tabidir. Dernek yurtları da yine özel yurtlar gibi, bakanlık tarafından denetlenir.
İBB Yurtları Devlete mi Bağlı?
İBB Yurtları, İstanbul Büyükşehir Belediye tarafından sunulan bir kamu hizmetidir. Ancak belediye bir yerel idaredir ve kendi iştirakleri bulunabilir. Belediye yurtları da bunlardan biridir. Kurumun açılış ve işleyişi özel yurtlarda olduğu gibi bakanlık denetiminde olsa da bu yurtlar doğrudan bakanlık tarafından işletilmez.
Özel Yurt ve Devlet Yurdu Farkı Nedir?
Kanuna göre; özel yurtlar ve devlet yurtları arasında, açılış ve işleyiş bakımından herhangi bir fark olmamalıdır. Tüm yurtlar, ülkemizde yürürlükte olan kanunlara uygun şekilde faaliyet göstermekle yükümlüdür. Ancak devlet yurtları; çok sayıda öğrenciye, en ekonomik şekilde hizmet vermek için açılır. Bu sebeple bu yurtların odalarında daha fazla öğrenci kalır ve bazı hizmetler bakımından özel yurtlardan farklı olabilir.
Özel yurtlar ise yine kanunda belirlenen asgari koşullara uymak koşuluyla, kendi hizmet standartlarını belirler ve buna göre hizmet verebilir. Kanuna göre; özel yurtlar en az devlet yurtlarının standartlarına sahip olmakla mükelleftir. Bunun üzerine katacakları hizmet detayları, kanuna uygun olmak koşuluyla kendi inisiyatiflerindedir.
Özel Yurtlar mı yoksa devlet yurtları mı güvenli?
Kanuni olarak böyle bir kıyaslama yapmak mümkün değildir. Bununla birlikte bu kıyaslama etik de değildir. Özel yurtlar, kanunda belirlenen asgari koşullara uygun olarak açılır ve işletilir. Bu nedenle bu yurtların, devletten daha güvenli veya güvensiz olduğu gibi bir ifade kullanmak doğru olmaz.
Devlet yurtlarında güvenlik, keskin protokollere bağlıdır. Tüm devlet hizmetlerinde olduğu gibi; esnetilmeyen katı kuralları bulunmasının önemli bir nedeni de çok sayıda öğrencinin konaklıyor olması sebebiyle, kontrolün kaybedilmemesi ihtiyacıdır. Doğal olarak devlet yurtlarında katı kurallar ve güvenlik ilkeleri uygulanır.
Özel yurtlarda ise güvenlik denetimi görece daha kolaydır. Binlerce öğrenci söz konusu olmadığından, konaklayan öğrencilerin güvenliği ile birebir ilgilenebilme durumu dahi söz konusu olabilir. Bu bakımdan özel yurtlarda güvenlik etkin biçimde sağlanabilir.
Tabii güvenliğin sağlanması noktasında kurumun vizyon ve konuya bakışı da çok önemlidir. Kurum idaresinin ve işletmeci kişi ya da şirketin, bu konuda motivasyona sahip olması gerekir. Kurum, asgari güvenlik koşullarını benimseyebileceği gibi; ileri seviyede güvenlik ilkeleri kapsamında özel yurt hizmeti de verebilir.
Özel Yurt Nasıl Açılır?
Özel yurtlar, gerçek ve tüzel kişiler tarafından açılıp işletilebilir. Kanunumuzda gerçek kişiler; tüm cezai ehliyeti olan bireyler olarak tanımlanırken, tüzel kişiler;
- Şirketler
- Vakıflar
- Dernekler
Olarak ifade edilir.
Gerçek kişiler, kendi nam ve hesabına iş yapanlardır. Bu kişiler, vergi usul kanunu ve ticaret kanunu kapsamında, işletme açabilirler. Özel yurt açmak da elbette gerçek kişilerin hakkıdır.
Tüzel kişiler ise kuruluş sözleşmelerinde yer alması veya genel kurul kararı ile eklenmesi koşuluyla özel yurt açarak işletebilirler. Tabii bunun için belli koşulların sağlanması zorunludur.
Özel Yurt Açılışı İçin Hangi Evraklar Gerekiyor?
Yurt açabilmek için, gerçek kişiler bireysel olarak başvuru yapıyor. Şirketler ve diğer tüzel kişiler ise bir veya birkaç kurucu temsilcisi gerçek kişiyi, sorumlu olarak atamak suretiyle kurumsal başvuru yapıyor. Bu noktada şirketler ve diğer tüzel kişilerin yurt açabilmeleri için öncelikli koşul, ana sözleşme veya kuruluş senedinde “yurt açabilir” ifadesinin yer almasıdır. Gerçek kişiler için ise buna gereksinim yoktur. Bu kişiler doğrudan kendi nam ve hesaplarına iş yaparlar.
Ancak kurucu temsilcileri ve işletmeci gerçek kişilerin yurt açabilmesi için;
- Adli sicilde kaydının bulunmaması
- Kamu hizmetlerinden kısıtlanmamış olması
- Daha önce yurt bakanlıktan hak mahrumiyeti cezası almamış olması
Zorunludur. Başvuru sırasında bu şartlar evraklar ile ispatlanır.
İşletmeye Ait Evraklar
İşletmelerin ve diğer tüzel kişilerin özel yurt açabilmeleri ve işletebilmeleri için, ticari sıfata sahip olmaları gerekir. Gerçek kişilerin vergi dairesi kaydı ve vergi mükellefiyeti zorunluluğu, diğer tüzel kişiler için de geçerlidir. Dolayısıyla ister dernek iktisadi işletmesi olsun ister limited şirket olsun; işletmenin vergi levhası ile başvuru yapması gerekir. Kurucu ve kurucu temsilcisi gerçek kişilere ait evraklara ek olarak bu belge zorunludur.
Nuvola Kız Öğrenci Yurdu, resmi bilgilerine Kanun ve Yönetmelik sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
Özel Yurt Binasın Ait Evraklar
Yurt açılışında, yurt binasına dair önemli evrakların hazırlanması gerekir. Bunlar sadece usulen hazırlanan evraklar değil, yapı ve yapı kullanım özelliklerinin ispat edildiği evraklardır.
- Kira sözleşmesi veya tapu örneği
- Yapı kullanım izin belgesi
- Numarataj belgesi
- Kat malikleri muvafakati (eğer ortak bir bina kullanılıyor ise)
- Kat planları
Başvuru dilekçesine eklenmesi gereken başlıca evraklardır. Bu evrakları, kuruluş için gerekli izinler ve raporlar takip edecektir.
Özel Yurt Binası İçin Alınan İzin ve Raporlar
Özel yurt binasının tescil edilebilmesi için;
- Deprem raporunun alınması
- Bina projelerinin mimar/mühendis onaylı örneklerinin temin edilmesi
- Bina elektrik ve su tesisatı gibi teknik belgelerinin hazırlanması
- Bina yapısal özelliklerinin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından denetlenip onaylanması
- Sağlık koşullarının uygunluğunun, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından denetlenip onaylanması
- Yangın tedbirlerinin uygunluğunun, İtfaiye daire başkanlığı tarafından denetlenip onaylanması
Ve bu işlemlere dair evrakların raporlar biçiminde bakanlığa iletilmesi zorunludur. Bu belgelerin herhangi birisinde eksiklik olması halinde, bakanlık kurum açma izni sürecini başlatmaz.
Özel Yurtların Açılış İşlemleri
Kız yurdu veya diğer yurtlar olması fark etmeksizin, tüm özel öğrenci yurtları aynı kurallarla açılır. Yukarıda bahsettiğimiz evrakların temin edilmesinin ardından, bakanlık gerekli süreci başlatır ve işletmenin yurt açabilmesi durumu değerlendirilir.
Özel Yurt Açma İznini Hangi Bakanlık Verir?
Ülkemizde, temel eğitim seviyesinde hizmet veren özel yurtların açılış ve işletme durumunun denetimi; Milli Eğitim Bakanlığı’ndadır. Yükseköğrenim öğrenci yurtları ise Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlıdır. Yani Üniversite yurtları, GSB tarafından denetlenir.
Kurum Açılışı ve Çalışma İzni Süreci
Kurum açmak için gerekçi evrakların temin edilmesinden sonra, evrak üzerinde temel değerlendirme yapan bakanlık, bina hakkında gerekli verilerin analiz edilmesi için;
- Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
- İl Sağlık Müdürlüğü
- İtfaiye Daire Başkanlığı
Birimlerine resmi yazı ile kurumun denetlenmesi bilgisini gönderir. İlgili birimler, mümkün olan en kısa süre içerisinde özel yurt binasına gider ve şartlara uygunlukları ile ilgili denetim yaparak, izni verecek bakanlığa rapor iletir.
Eğer kurum binasında yurt açmaya elverişsiz bir durum yoksa, kurum açma iznini verecek bakanlık, bir heyet kurarak kurumu kendisi denetler ve tüm protokollerin kanuna uygun olduğunu tespit ederse, yurt açılışı için izin verir.
Evrakların herhangi birisinde eksiklik olması veya bina ile ilgili koşullarda eksiklik olması halinde yurt açma izni verilmez. Bu konuda bakanlık oldukça ciddi protokollere sahiptir.
Özel Yurt Nasıl Denetlenir?
Özel yurtlar, bağlı bulundukları bakanlıkların denetimine tabidir. Bakanlıklar ve yerel teşkilatları, kanunda belirlenen zaman aralıklarında ve özel durumlarda yurtları denetleyebilir. Yani yurtların denetiminde, bakanlığın sınırsız yetkisi bulunur. Kurumun kanuna aykırı iş ve işlemlerde bulunması halinde, bakanlık denetimi neticesinde lisans iptaline varan yaptırımlar dahi uygulanabilir. Yani özel yurtlar, kanuna birebir uymakla mükelleftir.
Cevapla
Want to join the discussion?Feel free to contribute!